نیشکر شاهرگ زندگی ؛ پمپاژ امید به قلب همه مردم خوزستان

دکتر سعید آژده – سردبیر فرادید :

مسئولیت اجتماعی(social responsibility) یک فعالیت غیر اقتصادی و غیر انتفاعی است که یک شرکت برای رشد ، شکوفایی وارتقا سطح کیفیت جامعه پیرامون خودانجام می دهد. اصولا مساله مسئولیت اجتماعی که اختصارا CSR نامیده می شود امروزه از دو لحاظ برای یک شرکت دارای اهمیت است: نخست سهیم کردن کارکنان در امور و حفظ این حالت؛و دیگری جایگزینی خود به عنوان یک عضو شرکت و همراستا کردن خود با تعهدات آرم تجاری از طریق برنامه های مدون.
تجربه ثابت کرده سازمانهایی که در ایجاد یک برنامه طولانی مدت CSR ِموفقیت آمیز، موفق بوده اند که برنامه های خود را به دقت انتخاب کردند و بر دستاوردهای اصلی تمرکز داشتند، شرکت توسعه و صنایع جانبی نیشکر هم در همین ردیف قرار می گیرد.
این شرکت در حوزه مسئولیت اجتماعی بدون شک یکی از بهترین روشها برای کسب موقعیت مطلوب به‌عنوان یک برند را در خوزستان اجرا کرده است درحالی‌که تأثیر اجتماعی مثبتی نیز بر تمامی حوزه ها درپویایی استان گذاشته است.
از طرف دیگر یکی از جنبه های مهم CSR ، مسئولیت های محیطی می باشد که در این نوع از مسئولیت های اجتماعی، نیز شرکت توسعه و صنایع جانبی نیشکر بخش بزرگی از تمرکز خود را بر روی حفظ محیط زیست و منابع طبیعی گذاشته است.
لازم به توضیح است که آنچه در ابتدا به‌عنوان یک رویکرد برای این شرکت آغاز شد، در حال حاضر برای هر کسب‌وکار کوچک و بزرگی تقریباً حیاتی شده است. چه مشارکت اجتماعی و چه تمرین مسئولیت زیست‌محیطی و چه مسئولیت اجتماعی که همه وابسته به یک مدیریت علمی و روابط عمومی خوب است. برهمین راستا و به عینه می بینیم که شرکت توسعه و صنایع جانبی نیشکر کوشیده در این باب سرفرازانه در میان شرکت های خوزستان پرچم خود را بالا نگه دارد.
شرکت توسعه نیشکر با کاشت چهار میلیون اصله نهال مثمر و غیرمثمر، در کنار حفظ محیط زیست و منابع طبیعی، نفسی تازه در اقتصاد و اشتغال منطقه دمیده است. این شرکت با روی آوردن به پویش درخت‌کاری، در صیانت از منابع طبیعی خوزستان پیشگام شده و در مسیر «خوزستانی سرسبز» گام برداشته است و نیز با پیوستن به پویش « ایران سرسبز» و ایجاد کمربند سبز شهرستان کارون هدف‌گذاری درختکاری در بیش از دو هزار هکتار را در دستور کار قرار داده و هم چنین با آبیاری بخشی از این نهال‌ها با زهاب نیشکر، در صرفه‌جویی منابع آبی نیز قدم مهمی برداشته است،
این کار صیانت از جنگل‌ها و رونق زراعت چوب را نیز خود بخود بدنبال دارد.
زهاب حاصل از نیشکر به دلیل کیفیت بالا برای کشت‌های غیرنیشکری و آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود. اگر تا چندین سال پیش، این زهاب تهدیدی محیط‌زیستی (Environmental threat) بود اما اکنون شرکت کوشیده از این مهم به عنوان یک فرصت استفاده کند و کام نهال‌های کاشته شده را نیز از آن سیراب نماید که این کار را با استفاده از کودهای آلی با منشا محیط‌زیست و حذف حداکثری سموم با رویکرد مبارزه بیولوژیک انجام داده، این امر باعث بهبود کیفیت زهاب نیشکر و مهیا شدن برای ورود به چرخه آبیاری می شود. در حال حاضر کیفیت این زهاب‌ها نقش مهمی را در ایجاد یک اکوسیستم طبیعی برعهده گرفته است .
در بخش دیگرتوسعه فضای سبز و درختکاری، صرفا به محیط درونی واحدهای نیشکری محدود نشده است .صنعت نیشکر در راستای انجام مسئولیت‌های اجتماعی همگام با توسعه فضای سبز درون‌‎شرکتی، محیط پیرامونی را نیز مدنظر قرار داد و در همین رابطه، درختانی در حاشیه جاده اهواز به آبادان و خرمشهر کاشت که این گسترش فضای سبز ، با ایجاد محیطی مناسب برای بازگشت حیات وحش سبب تنوع زیستی حیات وحش و گونه‌های مختلف پرندگان در منطقه شده است و در نتیجه آن، پستاندارانی مانند گراز، گربه وحشی، شغال، انواع جوندگان و پرندگان به این مناطق روی آورده‌اند.
از دیگر آثار مهم درختکاری نیشکر، می توان به جلوگیری از فرسایش خاک اشاره کرد که مانع از ایجاد کانون‌های جدید ریزگرد در خوزستان شده البته این را هم باید اضافه کرد که کشت نیشکر از تبدیل ۷۰ هزار هکتار اراضی خوزستان به کانون ریزگرد جلوگیری نموده و مزارع نیشکر در برابر ریزگردها همچون یک سد دفاعی عمل نموده اند. در کنار این گام مهم، صنعت توسعه نیشکر برای حذف کانون‌های ریزگرد با استفاده از زهاب نیشکر نیز پیشقدم شده که در صورت اجرای آن، دو کانون ریزگرد در جنوب غرب اهواز به طور کامل مهار و حذف می‌شوند و ضمن تولید محصولات کشاورزی و همچنین زراعت چوب، برای تعداد زیادی اشتغال پایدار (permanent job) ایجاد خواهد شد.

صنعت توسعه نیشکر فارغ از طرح توسعه فضای سبز و درختکاری، با پسماند باگاس، نفسی دوباره به جنگل‌های خوزستان بخشیده و مانع از قطع شش میلیون درخت در سال شده است. بدین روش که با استفاده از باگاس یا باقیمانده فیبری ساقه نیشکر (تفاله) نیشکر که در صنعت نیشکر تولید می شود، می توان از قطع درختان جنگل جلوگیری کرد. این ماده ارزشمند هم چنین صنایع زیادی را ایجاد می کند: تولید ام دی اف، خمیر کاغذ ، نئوپان و خوراک دام از محصولاتی هستند که با باگاس تولید می‌شوند و این محصولات بسیار مقرون به صرفه‌تر از نمونه های تولید شده از چوب درختان است و این امر نهایتا به افزایش نیروی کار می انجامد .
شرکت توسعه نیشکر هم چنین با تاسیس اولین مرکز مهارت آموزی جوار صنعت با همکاری فنی و حرفه ای خوزستان در حوزه های صنعت و گردشگری و ارائه خدمات مهارت محور به جوانان جویای کار در روستاهای اطراف شرکت با افزایش بهره وری نیروی کار و بهبود کیفیت تولید، اثر مستقیمی روی کاهش بیکاری خوزستان که دومین استان از لحاظ بیکاری در کشور را یدک می کشد خواهد گذاشت .
یکی دیگر از اقدامات شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان در حوزه مسئولیت اجتماعی بحث کمک رسانی و خدمت رسانی به مردم بوده است که در این زمینه هم اقدامات شایانی را انجام داده است : پایش پزشکی و کمک به بیماران ، درمان رایگان بیماران مناطق کم برخوردار شعیبیه شوشتر با مشارکت بسیج جامعه پزشکی خوزستان و کوی علوی اهواز با بیش از هفتصد خدمت چشم پزشکی و بیش از هزار معاینه دندانپزشکی و ویزیت بیش از سه هزار بیمار در اهواز ، بیماریابی و حمایت از بیماران کرونایی و عمل به پدافند غیرعامل با افزایش تولید الکل طبی در زمان بیماری کووید۱۹، مشارکت در طرح خداپسندانه اهدا و انتقال خون به بیماران نیازمند، رفع معضل آبگرفتگی شهرستان شوشتر در سیل پاییز ۱۴۰۰، خدمت رسانی به مناطق دارای تنش آبی با تانکرهای آبرسان و تامین آب دام های ۱۳ روستای شهر الهایی به دلیل بحران کم آبی ، تامین آب شرب روستاهای خرمشهر ، کمک به مناطق زلزله زده اندیکا،رزمایش کمک مومنانه و توزیع بیش از هفتصد بسته معیشتی بین نیازمندان غرب اهواز، توزیع نوشت افزار و بیش از ۲۵۰۰ بسته آموزشی بین دانش آموزان و توانمند سازی زنان روستایی با برگزاری جشنواره ملی برداشت شکر و غذاهای محلی؛ که اصولا یکی از اهداف این جشنواره ایجاد اشتغال جدید و افزایش درآمد روستائیان ساکن واحدها با حضور گردشگرها و توسعه پایدار گردشگری نیشکر ( Sustainable (development of sugarcane tourismو صنایع دستی در روستاهای مزارع نیشکر بوده و از آن جا که شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی دارای بزرگترین مزارع کشاورزی گردشگری می باشد با اولویت حفظ صیانت از محیط زیست و افزایش ظرفیت گردشگری و سرمایه گذاری در مناطق تحت پوشش سعی در توانمند سازی جوانان محلی دارد بدین صورت که با دعوت از هنرمندان و فعالان میراث و گردشگری و صنایع دستی در این موضوع زمینه را برای اجرای این کار فراهم نموده است.
این شرکت در حوزه مسئولیت اجتماعی پا را فراتر گذاشته و با مگاپروژه فیبر نوری به طول ۲۶۰ کیلومتر و تولید برق و انتقال آن شبکه سراسری به پایداری شبکه برق کشور کمک به سزایی کرد هم چنین با انجام پروژه های کارخانه بازیابی گاز بیواکسید کربن و سیستم تغلیظ ویناس کمک شایانی به حفظ محیط زیست خوزستان نموده است.
شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان با اجرای طرح شورورزی و استفاده از زهاب نیشکر برای کنترل ریزگرد در مساحتی بالغ بر ۳۵ هزار هکتار از جنوب جفیر تا شمال خرمشهر اقدام نموده و با تکمیل مطالعات اجرایی طرح امکان سنجی استفاده از زهاب برای پرورش میگو و ماهی و کاشت نخل و کشت چغندر ، جو و گندم و پنبه و بیش از دو هزار هکتار جنگل کاری در فاز نخست با هدف زراعت چوب و تثبیت خاک باعث احیای منابع زیستی پیرامون مزارع خود شده است و هم اکنون این مزارع از معدود زیستگاه های حیات وحش و مقاصد گردشگری در کشور به شمار می آیند که باعث رونق بوم گردی(ecotourism) در شهرهایی چون کارون و شادگان شده اند.
از آنجایی که مسئولیت اجتماعی یکی از وظایف و تعهدات سازمان ها در جهت منتفع ساختن مردم و منطقه است به نحوی که هدف اولیه سازمان یعنی حداکثر کردن سود را تحقق ببخشد شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان علیرغم همه کمبودها با ورود به امر مدرسه سازی و ساخت ۱۲ مدرسه و هم چنین بازسازی بیش از ۵۰ مدرسه و فراهم نمودن تجهیزات رایانه ای و سرمایشی گرمایشی در مدارس با خرید بیش از هزارتبلت دانش آموزی و توزیع نوشت افزار بین دانش آموزان مناطق محروم و کم برخوردارِ ۱۷۲ روستای همجوار شرکت های تحت پوشش از این مسئولیت اجتماعی هم سربلند بیرون آمده است. علاوه بر این با افزایش رشته های مرکز علمی کاربردی نیشکر قدم در راه توسعه آموزشی پژوهشی(Research educational development) نهاده است.
مَخلص کلام اینکه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی با مدیریت علمی(Scientific management) دکتر عبدعلی ناصری به عنوان یکی از بزرگترین شرکت ها در صنعت خصوصی کشور با عمل به مسئولیت های اجتماعی خود نقش انکارناپذیری در رشد و اعتلای اقتصاد خوزستان و چه بسا ملی گذاشته است.این شرکت طی سال‌های اخیر کوشیده است تا ضمن رعایـــت اصول اخلاق‌ حرفه‌ای، بـــه مسئولیت‌های اجتماعـی خود نیز عمل کند و با تطبیق مسئولیت‌ های اجتماعــــی خود با آرمان‌های جهانیِ توسعــــــه پایــــدار، گامی نو در راستـــــای توسعه پایدار بومــــی (Sustainable ecological development)بردارد؛به امید اینکه تمامی شرکت ها با پایبندی به اجرای تعهدات شان و ایفای نقش مدنی و اجتماعی خود بتوانند ایرانی قوی در همه زمینه ها به جهانیان نشان دهند.
خلاصه اینکه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی برای خوزستان فقط یک شرکت نیست، نیشکر اصلاً حتی گیاه حیات نیست بلکه «شاهرگ زندگی» برای مردمانی خسته از نامهربانی‌ها است.
نیشکر فقط مأموریت رساندن آب را به زمین‌های تشنه، تالاب‌های غم‌زده، محیط‌زیست بحران‌زده، صنایع آلوده‌کننده ، خانه‌های مردم و جوانان بیکار ندارد بلکه وظیفه‌ای فراتر دارد و آن‌هم پمپاژ امید به قلب همه مردم خوزستان است.